Komisja Zagrożeń Cywilizacyjnych Polskiej Akademii Umiejętności wraz z Instytutem Filozofii i Socjologii Polskiej Akademii Nauk, Wydziałem Humanistycznym Akademii Górniczo-Hutniczej i Sekcją Społeczeństwa Obywatelskiego Polskiego Towarzystwa Socjologicznego serdecznie zapraszają na konferencję poświęconą społecznym i kulturowym badaniom kryzysów naturalnych (natural disasters).

Współcześnie problem różnego typu zagrożeń, w tym i zagrożeń naturalnych, urasta do rangi jednego z najważniejszych problemów teoretycznych w badaniach struktur i dynamiki społeczeństw i kultur współczesności. Koncepcje ryzyka, bezpieczeństwa egzystencjalnego stały się koncepcjami organizującymi nie tylko teorie Urlicha Becka i Anthony’ego Giddensa, ale także innych teoretyków współczesności. Zwróciły one uwagę na potrzebę przypomnienia starych jak świat społeczny interpretacji katastrof naturalnych i konieczność rozpoznania nowych typów zagrożeń naturalnych i cywilizacyjnych.

Chcielibyśmy katastrofom naturalnym, zwłaszcza sposobom zajmowania się nimi przez różne nauki społeczne i humanistyczne, poświęcić konferencję. Uważamy bowiem, że trzeba najpierw zająć się analizami katastrof naturalnych, aby móc następne dyskusje i konferencje poświęcić nowym zagrożeniom naturalnym i cywilizacyjnym, tak obecnie ważnym akademicko i publicznie.

Katastrofy naturalne są od dawna badane przez przedstawicieli różnych dyscyplin naukowych: nie tylko nauk ścisłych, ale również społecznych i humanistycznych. Są one w naukach społecznych i humanistycznych analizowane zarówno w kontekście wywołujących je czynników, jak i ich konsekwencji społecznych, ekonomicznych, politycznych i kulturowych. W teoriach funkcjonujących w różnych naukach społecznych i humanistycznych doświadczenia jednostek, instytucji i całych społeczeństw jest coraz częściej wiązana ze zjawiskami wielowymiarowo ujmowanego bezpieczeństwa jednostek, zbiorowości i całych systemów w sytuacji niepewności i zagrożeń generowanych przez zjawiska i procesy przyrodnicze.

Tego typu ujęcia teoretyczne pozwalają zarówno teoretykom, jak i praktykom lepiej zrozumieć niepewności i zagrożenia generowane przez zmiany naukowe i techniczne, często o charakterze rewolucyjnym, formatujące przyrodę, jej oddziaływanie na ludzi, instytucje i całe społeczeństwa.

Dokonania nauk przyrodniczych w dziedzinie diagnozowania katastrof naturalnych będą stanowiły ramę konferencji, która poświęcona będzie analizom praktyk społecznych i kulturowych jednostek, zbiorowości i organizacji w kontekście społeczności lokalnych i specyficznych dla nich społeczności i inicjatyw obywatelskich w sytuacji katastrof naturalnych. Interesować nas będzie przede wszystkim, jak obywatele miejscowi, instytucje obywatelskie i różnego typu oddolne ruchy społeczne reagują w sytuacjach katastrof naturalnych (klęsk żywiołowych): jak lokalne społeczności obywatelskie – w różnych kontekstach społecznych, historycznych, politycznych i kulturowych (np. religijnych) – zachowują się w sytuacjach klęsk żywiołowych i jak radzą sobie z ich społecznymi skutkami.

Tak ukierunkowana tematycznie Konferencja Komisji Zagrożeń Cywilizacyjnych PAU ma na celu spotkanie badaczy reprezentujących różne dyscypliny czy specjalizacje oraz praktyków zajmujących się na co dzień zagrożeniami naturalnymi, w tym ekstremalnymi, pomocą organizacyjną dla pokrzywdzonych społeczności lokalnych oraz ich konsekwencjami społecznymi i profilaktyką. Udział w konferencji wezmą badacze, eksperci oraz przedstawiciele organizacji ogólnopolskich, regionalnych i lokalnych, działających na rzecz środowiska naturalnego, a zwłaszcza organizujących wsparcie i pomoc dla tych, których dotknęły katastrofy naturalne.

wymianę doświadczeń badawczych między przedstawicielami nauk społecznych i humanistycznych w dziedzinie studiów teoretycznych i empirycznych nad katastrofami naturalnymi, a także nawiązanie kontaktu między przedstawicielami tych nauk a reprezentantami różnego typu nauk przyrodniczych;

nawiązanie kontaktów pomiędzy środowiskami praktyków i teoretyków oraz badaczy zajmujących się zagrożeniami naturalnymi, zwłaszcza tymi ekstremalnymi;

popularyzację tematyki, którą zajmuje się Komisja Zagrożeń Cywilizacyjnych PAU wśród stowarzyszeń i środowisk aktywnie działających na rzecz środowisk lokalnych, podejmujących działania profilaktyczne i pomocowe w zakresie reagowania na zagrożenia naturalne, zwłaszcza kataklizmy.

Obrady będą dotyczyć następującej tematyki szczegółowej:

  • katastrofy naturalne w doświadczeniach indywidualnych i zbiorowych w perspektywie nauk społecznych i humanistycznych, w tym: zwrócenie uwagi na najważniejsze tematyzacje w tych naukach problemu katastrof naturalnych oraz próby budowania interdyscyplinarnych czy transdyscyplinarnych podejść do  katastrof naturalnych w różnych kontekstach przestrzennych, historycznych i kulturowych;

  • społeczeństwo obywatelskie wobec katastrof naturalnych – diagnozy działań obywatelskich i dyskursów na temat katastrof; czy społeczeństwo obywatelskie w różnych kontekstach przestrzennych, historycznych i kulturowych jest budowniczym wspólnoty społecznej, wspólnoty wartości czy pomocnikiem w tworzeniu skutecznych, profesjonalnych strategii radzenia sobie przez ludzi i instytucje z ekstremalnymi postaciami zagrożeń naturalnych?

  • lokalne społeczności obywatelskie, liderzy lokalni w sytuacjach katastrof naturalnych – diagnozy, porównania i możliwości współpracy między ich badaczami, tak w analizach sytuacji katastrof, jak i w studiowaniu ich skutków; przedstawienie konkretnych przypadków katastrof w Polsce i na świecie oraz dyskusja nad nimi;

  • lekcje z katastrof naturalnych dla badaczy i praktyków – rekomendacje dla przyszłych działań obywatelskich – jak uniknąć, jak radzić sobie z sytuacją kataklizmu i jak zwalczać skutki krótko- i długofalowe; analizowanie oddolnych społecznych procesów tworzenia i propagowania społeczności lokalnych nie tylko odpowiedzialnych lokalnie czy globalnie za przyrodę, ale odpowiedzialnych za wspólnotę oraz solidarnych nie tylko w sytuacjach katastrof; przedstawienie strategii oddolnych ruchów społecznych zorientowanych na przyszłość.

Miejsce konferencji

Data konferencji

Organizatorzy

Organizator główny

Współorganizacja

pts

Komisja Zagrożeń Cywilizacyjnych Polskiej Akademii Umiejętności

Instytut Filozofii i Socjologii Polskiej Akademii Nauk

Wydział Humanistyczny Akademii Górniczo-Hutniczej

Sekcja Społeczeństwa Obywatelskiego Polskiego Towarzystwa Socjologicznego

Konferencja współfinansowana przy wsparciu Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego

Komitet organizacyjny

prof. Joanna Kurczewska (PAU, IFiS PAN),

Dariusz Wojakowski (AGH),

Hanna Bojar (IFiS PAN),

Wojciech Misztal (UW, przewodniczący Sekcji Społeczeństwa Obywatelskiego PTS)

dr Karolina Cynk (Uniwersytet Rzeszowski),

dr Piotr Binder (IFiS PAN),

dr Marcin Ślarzyński (IFiS PAN, PTS)

Kontakt:

dr hab. Dariusz Wojakowskidarek.wojak@wp.pl

dr Karolina Cynkcynk@onet.eu

Program konferencji

Program do pobrania (pdf):

Otwarcie

8.30-9.30 Rejestracja uczestników
9.30-9.45 Otwarcie konferencji

9.45-10.30 Wykład “Geologic and human time scales: How can we salvage our global civilization?”
– prof. Tadeusz Patzek (King Abdullah University of Science and Technology, Arabia Saudyjska)

Sesja I

10:45-13:30

Katastrofy naturalne w doświadczeniach indywidualnych i zbiorowych w perspektywie nauk społecznych i humanistycznych –prowadzenie prof. Joanna Kurczewska

10.4511.30 Blok I „Problem katastrof jako wyzwań dla współczesnej humanistyki i posthumanistyki”

dr Miłosz Markiewicz (UŚ, Katowice) – O różnicach między podejściem humanistycznym a „ścisłym” do katastrof nietylkoludzkich,

dr Dariusz Brzeziński (IFiS PAN,Warszawa, Kraków) – O myśleniu utopijnym jako wyobrażeniowej alternatywie w czasie proliferacji katastrof naturalnych.

 

11.30 12.30 Blok II  „Sposoby interpretacji katastrof; nowe języki w tej interpretacji proponowane przez antropologię i socjologię wizualną”

prof. Urszula Jarecka (IFiS PAN, Warszawa);
dr Katarzyna Trzeciak (UJ, Kraków);
dr Magdalena Banaszkiewicz (UJ, Kraków)

 

12:45-13:30 Blok III „Problematyka katastrof naturalnych (podejścia i pojęcia) jako intelektualne wyzwanie dla socjologii i socjologów”

prof. Aleksander Manterys (ISP PAN, Warszawa), który mówić będzie o tym, jak współczesne socjologie radzą sobie z problematyką katastrof (problem wspólnoty, granicznego doświadczenia, relacji z innymi itd.),

dr Wojciech Doliński (UWr, Wrocław), który mówić będzie o komunikacyjnych granicach doświadczenia jednostki i wspólnoty w warunkach zagrożenia(tytuł wypowiedzi „jeśli nie można mówić należy działać”).

13.30-14:30 – Przerwa

Sesja II

14:30-16:00

Społeczeństwo obywatelskie wobec katastrof naturalnych – diagnozy działań obywatelskich i dyskursów na temat katastrof – prowadzenie prof. Wojciech Misztal

Prof. Jacek Kurczewski (UW), Wojciech Marchlewski – Koncepcja pomocy oparta na teorii daru.

Grzegorz Gruca (PAH) – Doświadczenia Polskiej Akcji Humanitarnej na przestrzeni 25 lat jej
działalności. Omówienie ewolucji działań społeczeństwa od spontanicznego chaosu po
zorganizowaną obywatelską odpowiedź na katastrofy naturalne.

Dr Edwin Bendyk (Polityka), Cyfrowe media i samoorganizacja lokalnych społeczności w sytuacjach kryzysowych

16.00-16.15 – Przerwa na kawę

Sesja III

16:15-17:30

Lekcje z katastrof naturalnych dla badaczy i praktyków – rekomendacje dla przyszłych działań obywatelskich – prowadzenie prof. Dariusz Wojakowski

Dr Konrad Pędziwiatr UEK, Zrównoważony rozwój i zmiana klimatu z perspektywy religijnej w islamie.

Dr Marcin Urbaniak (Stowarzyszenie Klub Gaja/UP Kraków) Narzędzia transformacji społecznej wrażliwości ekologicznej. Efektywne kształtowanie Pokolenia EkoXXI wieku

Magdalena Igras-Cybulska, Dorota Żuchowska-Skiba, Artur Cybulski, Damian Gałuszka (WH AGH) Wirtualne końce urodzaju – tam i z powrotem – rola VR w ochronie stabilnego rozwoju cywilizacji i środowiska naturalnego.

Sesja IV

17:30-18:45

Społeczności lokalne wobec zagrożeń klimatycznych – porównania i wnioski dla badaczy oraz liderów w społecznościach lokalnych

Dr Radosław Tyrała (Wydział Humanistyczny AGH) Smog półperyferyjny. Odkrycie – stabilizacja – ekspansja

Anna Dworakowska (Krakowski Alert Smogowy) – KAS jako przykład oddolnej samoorganizacji
społeczności lokalnej wobec problemu środowiskowego.

Marek Józefiak (Fundacja Greenpeace Polska) Społeczności lokalne zagrożone negatywnym
oddziaływaniem zmiany klimatu i górnictwa węgla.

 

Komunikaty zgłoszone do folderu:

Prof. Zbigniew Pasek (AGH) – Katastrofy i klęski naturalne w interpretacji protestantyzmu

Dr Karolina Cynk (UR), Kierunki rozwoju ruchów na rzecz ochrony środowiska

Komisja Zagrożeń Cywilizacyjnych Polskiej Akademii Umiejętności

Krótka charakterystyka działalności

Komisja powstała w 1998 r. z inicjatywy Wydziału III (twórcą i przewodniczącym Komisji był prof. Andrzej Hrynkiewicz) i z niego czerpała inspiracje do działania. Ma ona jednak charakter interdyscyplinarny i w jej skład wchodzą członkowie różnych Wydziałów PAU, od Wydziału Historyczno-Filozoficznego po Wydział Twórczości Artystycznej. W 2015 r. nastąpiła reaktywacja Komisji Zagrożeń Cywilizacyjnych. Od tego czasu jej przewodniczącym jest prof. Zygmunt Kolenda, zaś wice-przewodniczącymi prof.  Joanna Kurczewska i prof. Janusz Szmyd.

W okresie 2015-2019 Komisja odbyła kilkanaście posiedzeń, współpracując także z Komisją Nauk Technicznych PAU. Gośćmi prezentującymi swoje referaty na posiedzeniach byli socjologowie, filozofowie i przedstawiciele nauk ścisłych reprezentujący wiele ośrodków badawczych, jak na przykład Instytut Filozofii i Socjologii PAN, Uniwersytet Jagielloński, Uniwersytet Łódzki, Akademię Górniczo-Hutniczą i in.

Istotną aktywnością Komisji Zagrożeń Cywilizacyjnych są konferencje upowszechniające prace komisji oraz gromadzące przedstawicieli różnych dyscyplin naukowych oraz praktyków.

26 kwietnia 2016 r. odbyła się konferencja pt. „Zagrożenia środowiska Ziemi”. Jej organizatorami były: Komisja Zagrożeń Cywilizacyjnych PAU, Komitet Prognoz Polska 2000 + PAN, Komitet Global Change PAN, Komisja Paleogeografii Czwartorzędu PAU.

W dniach 29-30 maja 2017 r. odbyła się konferencja pt. „Migracje w przestrzeni społecznej współczesnej Polski i Europy – kontekst światowy” Organizatorami konferencji były: Polska Akademia Umiejętności, Instytut Filozofii i Socjologii PAN, Instytut Europeistyki UJ, Wydział Studiów Międzynarodowych i Politycznych UJ, Jagiellońskie Centrum Studiów Migracyjnych, Urząd Miasta Krakowa.

W konferencji tej udział wzięli badacze z najważniejszych polskich ośrodków naukowych: Warszawy (Uniwersytet Warszawski i Polska Akademia Nauk), Krakowa (Uniwersytet Jagielloński, AGH i UEK), Poznania, Gdańska, Katowic, Opola. Oprócz badaczy akademickich konferencja pozwoliła na prezentację praktycznych działań na rzecz wsparcia dla integracji migrantów podejmowanych przez podmioty samorządowe oraz organizacje pozarządowe. Omawiane były tez prawne aspekty migracji oraz działań integracyjnych.

Konferencja Społeczeństwo obywatelskie, społeczności lokalne w sytuacjach katastrof naturalnych – diagnozy, praktyki i rekomendacje jest trzecią konferencją organizowaną przez Komisję. Tym razem partnerami PAU są Instytut Filozofii i Socjologii Polskiej Akademii Nauk, Wydział Humanistyczny Akademii Górniczo-Hutniczej i Sekcja Społeczeństwa Obywatelskiego Polskiego Towarzystwa Socjologicznego.

Abstrakty

Księga abstraktów do pobrania (pdf)

Zdjęcia z konferencji